IB – bệnh viêm phế quản truyền nhiễm cấp tính ở gà. Đây là loại bệnh xuất hiện khi virus Corona xuất hiện và gây nên. Có rất nhiều loại biến chủng của virus khiến việc phòng bệnh ở gà trở nên hơi khó khăn. Trước đây rấu lâu thì bệnh này đã được phát hiện tại châu Âu. Từ đó mà nó trở thành ổ dịch, ảnh hưởng tới toàn thế giới. Hiện nay thì bệnh viêm này ở gà vẫn đang là nỗi lo của nhiều quốc gia. Mức độ lây lan của chứng bệnh rất nhanh, trong khi tỷ lệ tử vong lại cực kỳ cao. Vậy làm sao để nhận biết và phòng, chữa được chứng bệnh này?
Nguyên nhân gây bệnh
Được phân lập lần đầu tại Hà Lan vào năm 1990 là một trong những biến chủng quan trọng của IB. Về các đặc điểm của virus cũng như dịch tễ học không khác nhiều so với IB.
- Là một ARN virus.
- Được phân bố rộng rãi trên toàn thế giới.
- Vật chủ là gia cầm mọi lứa tuổi nhưng mẫn cẩm nhất là gà.
- Virus xâm nhập vào cơ thể theo đường truyền ngang, không truyền từ mẹ sang con, nhưng trong quá trình ấp nở virus có thể thông qua dụng cụ ấp nở và xâm nhập vào gà con mới nở.
- Virus ủ bệnh 18 – 36 giờ.
- Bệnh tích chủ yếu xảy ra trên đường tiết niệu và sinh dục của gà.
Cơ chế gây bệnh
IB là rất dễ lây lan. Thời kỳ ủ bệnh tương đối ngắn (18 – 36 giờ), việc lây lan ra toàn đàn chỉ trong một hoặc hai ngày. Virus IB được lan truyền theo chiều ngang bằng đường không khí, thông qua các dụng cụ chăn nuôi, thức ăn nước uống và các thiết bị chăn nuôi khác. Cho đến nay việc lây truyền dọc (từ gà mẹ tới gà con thông qua trứng) chưa được xác nhận. Tuy nhiên, nhiễm bẩn ở bề mặt của vỏ trứng với virus IB là một cách để virus có thể lây lan và tồn tại trong trại giống. Thông gió kém, nhiệt độ cao sẽ làm tăng khả năng nhiễm bệnh.
IBv sau khi xâm nhập vào cơ thể nó khu trú và nhân lên nhanh chóng tại đường hô hấp trên. Gây ra các bệnh tích ban đầu như các tế bào tăng sinh, các vết xuất huyết nhẹ cũng bắt đầu xuất hiện. Bắt đầu có những triệu trứng lâm sàng và bệnh tích điển hình của bệnh. Sau một thời gian ngắn, virus có thể được tìm thấy trong thận, đường sinh sản. Một số chủng IBv gây tổn thương ở thận đặc biệt là gà thịt.
Triệu chứng nhận biết
Virus IB-4/91 cũng gây ra các dấu hiệu lâm sàng trên đường hô hấp tuy nhiên mức độ trầm trọng không cao.
- Gà giảm ăn, giảm uống, gà đứng tụm lại, ít di chuyển.
- Tỷ lệ chết rất cao và nhanh chóng có đàn lên tới 100% nếu kế phát thêm các bệnh khác.
- Có những dấu hiệu về hô hấp: thở khó, khò khè, ngáp . . . Đối với gà thịt các dấu hiệu hô hấp rõ ràng hơn ở gà đẻ.
- Sản lượng trứng giảm mạnh 30 -55%. Có xuất hiên những quả mỏng vỏ, méo mó, biến dạng, dễ vỡ…
- Đối với gà nuôi nhốt còn thấy có hiện tượng sưng phù đầu.
Nhận biết bệnh tích
- Khí quản viêm nhẹ, có xuất huyết nhẹ hơn so với IB thể bình thường, có nhiều dịch nhầy ở đường hô hấp trên (có thấy cả trong xoang mũi)
- Túi khí mờ, đục.
- Có một số trường hợp lòng đỏ trứng bị vỡ bên trong xoang bụng.
- Ống dẫn trứng, buồng trứng bị tổn thương nghiêm trọng (xuất huyết, teo buồng trứng).
- Buồng trứng xuất huyết
- Thận sưng to lồi hẳn lên khỏi lớp dây chằng.
- Thận có chứa nhiều muối urat.
- Bể thận có chứa nhiều muối urat.
Hướng dẫn điều trị
Phải tiến hành song song 2 bước:
- Bước 1: Can thiệp ngay vacxin vào đàn gà bệnh. Cho gà uống uống ngay vacxin IB chủng 4/91 để gà tạo miễn dịch.
- Bước 2: Cho uống GENTADOX WSP kết hợp với BIO BROMHEMXIME liên tục 5 ngày.
- Bước 3: Bổ sung HAN PARA C và PHOSRETIC hoặc ESCENT hỗ trợ quá trình điều trị.
Các phòng viêm phế quản ở gà
- Chủ động dùng vacxin IB chủng H120 nhỏ mũi mồm cho gà con lúc 3-4 ngày tuổi lần 1, cho uống nhắc lại lần 2 lúc 18- 21 ngày tuổi và cho uống IB chủng H52 hoặc 4/91 hoặc IB.88 chủng 793.B lúc 30- 35 ngày tuổi. Nếu nuôi gà đẻ thì cho uống nhắc lại 15 ngày trước khi gà đẻ.
- Để tránh lặp đi lặp lại ngày sử dụng vacxin chống 2 bệnh Newcastle và viêm phế quản truyền nhiễm người ta dùng vacxin nhị giá ND- IB vào các đợt:
- Đợt 1: Lúc 3-4 ngày tuổi, nhỏ mắt, mũi, miệng
- Đợt 2: Cho uống lúc 18- 21 ngày tuổi để phòng 2 bệnh cũng lúc.
- Nếu có nguy cơ mắc bệnh IB thể thận thì lần 2 nên sử dụng vacxin IB chủng H52 đó là 4/91 hoặc IB.88. Nếu nuôi gà đẻ thì trước khi lên đẻ 15 ngày cho gà uống lại IB chủng H52 tức 4/91 hoặc IB.88.
